ÁP XE GAN VÀ NHIỄM SÁN LÁ GAN

Một trong những đặc biệt của bệnh lý gan ở Việt Nam là có nhiều bệnh gan do nhiễm các loại vi sinh vật, ký sinh trùng... mà nguyên nhân chủ yếu là do ý thức về vệ sinh của người dân cũng như các điều kiện vệ sinh môi trường chưa được tốt. Trong đó, bệnh gan do nhiễm các loại ký sinh trùng đường ruột như áp xe gan amíp, nhiễm sán lá gan... tương đối khá phổ biến.

CÁC LOẠI BỆNH VIÊM GAN

I. NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN:

A. Viêm gan siêu vi là gì?

Viêm gan là tình trạng tế bào gan bị viêm, bị hư hoại rồi chết đi mà từ ngữ dân gian thường gọi là sưng gan. Khi tế bào gan bị viêm hoặc hư hoại, các men như ALT và AST từ trong tế bào gan được phóng thích vào trong máu. Vì vậy, khi thấy men gan tăng trong máu thì đó là dấu hiệu giáp tiếp cho biết tình trạng viêm và hư hoại của gan. Đối với viêm gan siêu vi, tùy vào thời gian bị bệnh mà người ta chia viêm gan ra thành hai loại là viêm gan siêu vi cấp tính (khi thời gian bị bệnh dưới 6 tháng) và viêm gan siêu vi mãn tính (khi tình trạng viêm gan kéo dài trên 6 tháng).

Có rất nhiều nguyên nhân gây viêm gan nhưng nguyên nhân quan trọng và thường gặp nhất ở nước ta hiện nay là viêm gan do siêu vi khuẩn.

XÉT NGHIỆM CHẨN ĐOÁN BỆNH GAN

Với nhiều bệnh lý nội khoa, đôi khi chỉ cần khám bệnh, các bác sĩ có thể biết tình trạng bệnh tật của bệnh nhân; đối với bệnh gan, xét nghiệm lại đóng một vai trò gần như quyết định trong công việc chuẩn đoán và điều trị. Nói một cách khác là nếu thiếu phòng xét nghiệm chính xác, các bác sĩ chuyên khoa gan gần như không “hành nghề” được. Vậy, xét nghiệm về gan gồm những xét nghiệm gì và chúng có giá trị ra sao? Mục đích của chương trình này là giúp chúng ta hiểu được những ý nghĩa của xét nghiệm mà các bác sĩ thường yêu cầu khi khám những bệnh nhân nghi ngờ là có bệnh về gan.

ĐIỀU TRỊ VIÊM GAN SIÊU VI B

Trong gần một thập kỷ qua, các nhà khoa học đã đạt được rất nhiều thành tựu trong chẩn đoán và nhất là trong lĩnh vực điều trị bệnh viêm gan siêu vi. Càng ngày càng có nhiều thuốc mới hơn với những phương thức điều trị hiệu quả hơn được đưa vào thử nghiệm. Điều này làm cho căn bệnh mà trước kia được xem gần như bó tay, nay đã tiến lên một bước dài khá quan trọng. Những quan niệm cũ cho rằng không có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh nay đã trở nên lỗi thời.

DINH DƯỠNG CHO NGƯỜI BỆNH GAN

Gan là một “nhà máy” chế biến các thức ăn mà chúng ta ăn vào hằng ngày để biến đổi thành các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Vì vậy, dinh dưỡng là một vấn đề quan trọng trong các bệnh lý về gan.

Khi bị bất kỳ một bệnh nào, vấn đề ăn uống sao cho phù hợp với bệnh trạng là mối quan tâm lớn của người bệnh. Ăn uống như thế nào để phòng ngừa bệnh tật hoặc không làm cho bệnh nặng hơn, hay ít ra là có thể làm thuyên giảm phần nào các triệu chứng của bệnh. Do đó, việc ăn uống đúng cách khi bị bệnh phải được xem như một biện pháp điều trị mà không dùng thuốc.

CHỦNG NGỪA VIÊM GAN SIÊU VI B

I. TẠI SAO CẦN PHẢI CHỦNG NGỪA VIÊM GAN SIÊU VI?

Như chúng ta đã biết, bệnh viêm gan siêu vi hiện nay đã trở thành một mối quan tâm lớn cho y tế cộng đồng. Trong đó, viêm gan siêu vi B, C là hai bệnh thường hay gặp nhất và khoảng 20-40% trường hợp sẽ có nguy cơ diễn tiến mãn tính với những biến chứng nặng nề như xơ gan và ung thư gan. Khi đã mắc bệnh thì việc điều trị sẽ rất tốn kém và đôi khi dù có tốn kém để điều trị nhưng kết quả lại không đạt được như mong muốn. Vì vậy, không nên để “mất trâu rồi mới lo làm chuồng” mà chúng ta phải chủ động “phòng bệnh hơn chữa bệnh”.

PHÒNG NGỪA LÂY NHIỄM SIÊU VI VIÊM GAN

Viêm gan siêu vi là một bệnh truyền nhiễm do nhiều loại siêu vi khuẩn khác nhau gây ra. Mỗi loại siêu vi khuẩn lại có cách thức lây truyền bệnh khác nhau. Biết được phương cách lây truyền của bệnh siêu vi viêm gan, chúng ta mới có thể tự bảo vệ mình đồng thời tránh được phần nào sự lây lan bệnh cho mọi người chung quanh.

I. BỆNH VIÊM GAN SIÊU VI LÂY QUA ĐƯỜNG ĂN UỐNG:

Viêm gan siêu vi A và E được lây truyền chủ yếu qua đường ăn uống và đại tiện (đi phân ra ngoài). Trong thời kỳ phát bệnh, các siêu vi khuẩn này được thải ra thường xuyên trong phân của người bệnh. Do đó, biện pháp phòng ngừa bệnh chủ yếu là vấn đề vệ sinh thực phẩm và ăn uống.

UNG THƯ GAN

I. KHI GAN CÓ KHỐI U NGHĨA LÀ ĐANG BỊ UNG THƯ GAN?

Khối u của gan được chia thành hai loại. Nếu khối u có nguồn gốc tại gan thì được gọi là u gan nguyên phát, còn nếu khối u xuất phát từ những cơ quan khác rồi sau đó di chuyển đến gan thì được gọi là u gan thứ phát.

Khối u gan nguyên phát lại được chia thành khối u lành tính (không phải ung thư) và khối u ác tính (ung thư gan). Như vậy không phải tất cả những khối u gan nguyên phát đều là ung thư gan.

XƠ GAN

I. XƠ GAN LÀ GÌ?

Xơ gan là kết cuộc cuối cùng của các bệnh lý gan mãn tính. Khi gan bị bất kỳ một nguyên nhân nào làm hư hại thì các tế bào gan sẽ bị chết đi và sau đó được thay thế bằng chất xơ. Từng đám tế bào gan còn lại sẽ tăng sinh để bù đắp cho phần gan đã bị chết và tạo nên các nốt tái sinh. Khi gan bị hư hại nặng và lâu ngày, các chất xơ được tạo ra ngày càng nhiều sẽ làm thay đổi hoàn toàn cấu trúc bình thường của gan và người ta gọi đó là xơ gan hay là chai gan.

BỆNH GAN VÀ THAI NGHÉN

Mặc dù vấn đề thai nghén là tình trạng sinh lý tự nhiên nhưng việc có thai rồi sinh con đẻ cái không phải lúc nào cũng diễn ra thuận buồn xuôi gió. Các cơ quan nội tạng của người mẹ đặc biệt là tim, gan, phổi, thận... phải đảm nhiệm thêm trọng trách vì thai nhi đang phát triển thông qua cơ thể người mẹ. Chương này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn mối liên quan giữa gan và vấn đề thai nghén cùng những bệnh lý gan phát sinh trong thai kỳ. Một số bệnh gan xảy đến ngẫu nhiên trùng hợp vào lúc bệnh nhân đang mang thai nhưng cũng có một số bệnh gan chỉ xảy ra trên một người mang thai mà thôi; nghĩa là những bệnh gan này không bao giờ xảy đến cho người không mang thai. Một số bệnh gan khác lại do lây truyền từ mẹ sang con.

VIÊM GAN DO THUỐC

Người ta nhận thấy các bệnh gan do thuốc hoặc do các hóa chất gây ra có khuynh hướng ngày càng gia tăng. Một trong những nguyên nhân là do gia tăng việc sử dụng thuốc và hóa chất hoặc do môi trường sống ngày càng bị ô nhiễm. Hiện nay, người ta đã biết có hơn 1.000 loại thuốc và hóa chất khác nhau có thể gây hư hại cho gan. Những chất này có thể là thuốc men, những dung môi dùng trong công nghiệp, những chất gây ô nhiễm môi trường... Dù được đưa vào cơ thể bằng đường uống, đường tiêm chích, hít vào phổi hay được ngấm qua da, các chất này đều đi đến gan và có thể làm cho gan bị hư hại.

GAN NHIỄM MỠ

Chúng tôi đã gặp rất nhiều bệnh nhân đến khám bệnh vì gan nhiễm mỡ. Gần như đa số những bệnh nhân này được chẩn đoán bị “gan nhiễm mỡ” chỉ là do tình cờ làm siêu âm bụng kiềm tra mà phát hiện chứ hoàn toàn bệnh nhân không có triệu chứng nào cả. Một số bệnh nhân tin tưởng tuyệt đối vào kết quả siêu âm này nên đã tốn nhiều tiền bạc, chạy “đông”  chạy “ tây” để chữa trị mà khi kiểm tra lại bằng siêu âm thì kết quả “ đâu vẫn hoàn đấy”!!! Do đó, bệnh nhân rất lo lắng, coi như mình bị một căn bệnh “nan y” rất khó trị. Vậy, chúng ta biết gì về gan nhiễm mỡ? Bài viết sau đây hy vọng sẽ đem đến một số thông tin cần thiết để giúp quý vị có một cái nhìn đúng đắn hơn về chứng bệnh này.